IEA: Küresel gaz dengesi 2025 yılında kırılgan olmaya devam edecek
Foreks – Global doğal gaz tüketiminin 2024 yılında yapısal büyümeye dönerek tüm vakitlerin en yüksek düzeyine ulaştığını belirten Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), gaz talebinin 2025 yılında, bilhassa süratli büyüyen Asya pazarları tarafından desteklenerek daha da artmasının beklendiğini bildirdi.
“Aynı vakitte, arz tarafının sıkışık kalması ve jeopolitik tansiyonların fiyat dalgalanmalarını körüklemeye devam etmesi nedeniyle global gaz istikrarı kırılganlığını korumaktadır” diyen IEA, “Rusya’nın Ukrayna üzerinden boru gazı geçişini 1 Ocak 2025’te durdurması Avrupa Birliği için yakın bir arz güvenliği riski oluşturmasa da, AB’nin LNG ithalat gereksinimini artırabilir ve bu yıl piyasa temellerini sıkılaştırabilir” değerlendirmesini yaptı.
IEA Gaz Piyasası Raporu 2025-01’de yer alan değerlendirmeler şöyle:
“Ön datalar, doğal gaz tüketiminin 2024 yılında bir evvelki yıla nazaran (y-y) %2,8 yahut 115 milyar metreküp (bcm) artarak 2010-2020 yılları ortasındaki ortalama %2’lik büyüme oranının üzerine çıkacağını göstermektedir. Birinci kestirimlere nazaran doğal gaz 2024 yılında global güç talebindeki artışın yaklaşık %40’ını karşılayarak öbür tüm yakıtlardan daha büyük bir hisseye sahip olmuştur. Bu nispeten güçlü büyüme temel olarak, devam eden ekonomik genişleme sayesinde 2024 yılında artan gaz talebinin neredeyse %45’ini oluşturan Asya Pasifik bölgesinden kaynaklanmaktadır.
Sanayi ve güç dalının kendi muhtaçlıkları için gaz kullanımı, global eğilimlerin gerisindeki temel itici güçler olmuş ve talep artışının neredeyse %45’ini karşılamıştır. Avrupa’nın endüstriyel gaz talebinde, kriz öncesi düzeylerin epeyce altında kalmasına karşın, mütevazı bir toparlanma olmuştur. Doğal gaz, çeşitli kesimlerde petrol ve petrol eserlerinin yerini almaya devam etmektedir. Bu eğilim siyasetler, düzenlemeler ve piyasa dinamikleri tarafından desteklenmektedir. Orta Doğu’da, güç dalında petrolden gaza geçiş 2024 yılında da devam etmiştir. Karayolu nakliyatında, Çin’de LNG yakıtlı kamyonların süratle yaygınlaşması – 2024’te rekor satışla – buradaki dizel talebinin düşmesine katkıda bulundu. LNG’nin yakıt ikmali yakıtı olarak kullanımının da deniz nakliyatına yönelik daha sıkı emisyon düzenlemeleri nedeniyle artması beklenmektedir. Bu kesimlerde petrol ve petrol eserlerinin yer değiştirmesinin orta vadede devam etmesi beklenmektedir.
Küresel LNG arzı 2024 yılında %2,5 (veya 13 bcm) artarak 2016-2020 yılları ortasındaki ortalama %8’lik büyüme oranının epey altında kalmıştır. Proje gecikmeleri ve kimi eski üreticilerdeki (Angola, Mısır ve Trinidad ve Tobago dahil) besleme gazı tedarik problemleri, LNG üretimindeki büyümeyi olumsuz etkiledi. Bununla birlikte, bilhassa Kuzey Amerika’da olmak üzere birkaç büyük LNG projesinin başlaması ve hızlanmasıyla 2025’te %5’e yahut 25 bcm’nin biraz üzerine çıkması bekleniyor. Bu projeler ortasında Plaquemines LNG projesinin 1. Basamağı (ilk LNG kargosu Aralık 2024’te yüklenecek), Corpus Christi 3. Etap genişlemesi ve LNG Kanada yer alıyor. Afrika ve Asya’nın da 2025’te LNG arzı büyümesine katkıda bulunması bekleniyor. Rusya’nın Arctic LNG 2 projesi, yaptırımlar nedeniyle mevcut kestirimlerde sağlam bir LNG tedarik kaynağı olarak değerlendirilmemektedir.